Όσους υπολογιστές και να έχετε στα εργαστήρια του σχολείου (μάλλον δεν έχετε πολλούς, αλλά τέλος πάντων) μικρή χρησιμότητα έχουν αν δεν συνοδεύονται από το κατάλληλο εκπαιδευτικό λογισμικό για τους μαθητές σας. Πλέον, μέσω των διαφόρων προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν κατά καιρούς στη χώρα μας αλλά και από πρωτοβουλίες ομάδων που πιστεύουν στο ελεύθερο λογισμικό και δημιουργούν προγράμματα κατάλληλα για την εκπαίδευση μαθητών, υπάρχει επαρκής αριθμών λογισμικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Στο άρθρο αυτό, συγκεντρώνουμε μερικά από αυτά τα λογισμικά αλλά και διανομές Linux (ολόκληρα λειτουργικά συστήματα δηλαδή) που είναι κατάλληλες για χρήση από μικρούς (και μεγαλύτερους) μαθητές. Κριτήρια για να συμπεριληφθεί κάποιο πρόγραμμα σε αυτό το άρθρο ήταν να διατίθεται στην ελληνική γλώσσα και να διανέμεται δωρεάν. Φυσικά, ο κατάλογος που ακολουθεί είναι ενδεικτικός και δεν καλύπτει το σύνολο των διαθέσιμων προγραμμάτων.

Η διδασκαλία σε ένα εργαστήριο πληροφορικής αποτελεί μια πολύ απαιτητική εργασία που περιλαμβάνει πέραν της διδασκαλίας, την εξατομικευμένη υποστήριξη κάθε μαθητή ή ομάδας μαθητών ανά υπολογιστή, την παρακολούθηση της πορείας τους αλλά και την απαραίτητη επίδειξη τεχνικών ή διαδικασιών για την εκτέλεση μιας εργασίας. Δυστυχώς, οι ελλείψεις κατάλληλου εξοπλισμού, όπως οι βιντεοπροβολείς, και πολλές φορές η κακή διαρρύθμιση των αιθουσών λόγω έλλειψης χώρου, όπου ο καθηγητής δεν μπορεί να έχει οπτική επαφή με όλες τις οθόνες των μαθητών, δυσχεραίνουν το εκπαιδευτικό έργο του καθηγητή. Επιπλέον, η προσπάθεια προσέλκυσης της προσοχής και της συμμετοχής των μαθητών με παιδαγωγικούς τρόπους πολλές φορές αποβαίνει άκαρπη. Μερική λύση στα προβλήματα αυτά προσφέρουν οι εφαρμογές διαχείρισης και εποπτείας σχολικών εργαστηρίων πληροφορικής.

Από τις βασικότερες ενέργειες που πρέπει να κάνει κάποιος χρήστης υπολογιστικού συστήματος είναι να φροντίζει για την προστασία του συστήματος. Όχι μόνο γιατί κινδυνεύουν τα δεδομένα του (αρχεία, έγγραφα κ.λ.π.) αλλά και γιατί μπορεί να υποβληθεί σε υποκλοπή των προσωπικών του δεδομένων ή να χρησιμοποιηθεί το σύστημά του για αλλότριους σκοπούς.

Δωρεάν λογισμικό (στα αγγλικά freeware <-- free + software) ονομάζουμε αυτό που διανέμεται χωρίς κάποιο αντίτιμο. Ο όρος είναι αρκετά ασαφής και δεν περιλαμβάνει μια μεγάλη κατηγορία λογισμικών, τα ελεύθερα λογισμικά (στα αγγλικά free software). Με τον όρο ελεύθερο λογισμικό εννοούμε αυτό το οποίο παρέχει στο χρήστη τις ελευθερίες να το εκτελεί, να το αντιγράφει, να το διανέμει, να το μελετά και να το τροποποιεί και να το αναδιανέμει. Αντίθετα το δωρεάν λογισμικό δίνεται απλώς δωρεάν και συνήθως o ιδιοκτήτης του περιορίζει τα δικαιώματα αντιγραφής, διανομής, τροποποίησης και δημιουργίας παράγωγων έργων του χρήστη. Συνήθως δίνεται δωρεάν για να προσελκύσει αγοραστές μιας άλλης, πληρέστερης έκδοσης του προγράμματος που δεν είναι δωρεάν.