Πέρα από τις τυπικές μορφές επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης όπως τα σεμινάρια, τα συνέδρια, τα μεταπτυχιακά, διδακτορικά κ.τ.λ. που η πλειονότητα των εκπαιδευτικών παρακολουθούμε (σχεδόν πάντα με δικές μας πρωτοβουλίες), υπάρχουν και οι άτυπες μορφές επιμόρφωσης. Άλλωστε η επιμόρφωση είναι κάτι που συμβαίνει καθημερινά, μια διαδικασία με διάρκεια και συνέχεια. Ένας τρόπος επιμόρφωσης, με την διασταλτική της έννοια, είναι και ο προβληματισμός για το εκπαιδευτικό σύστημα και η ενημέρωση και η ανταλλαγή ιδεών και απόψεων για την βελτίωσή του. Οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί ζούνε μέσα στα σχολεία με τους μαθητές τους και εργάζονται καθημερινά για ένα καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα. Τι πηγαίνει στραβά με την εκπαίδευση σήμερα; Γιατί; Πώς μπορεί να αλλάξει αυτό; Τρεις ομιλίες από έναν διακεκριμένο συγγραφέα και σύμβουλο εκπαίδευσης στα πλαίσια των εκδηλώσεων TED.
Τα συνέδρια TED, του ομώνυμου μη κερδοσκοπικού οργανισμού, λαμβάνουν μέρος μια φορά κάθε χρόνο στις βορειοδυτικές ΗΠΑ και αποσκοπούν στην διάδοση σημαντικών ιδεών. Αποτελούν εβδομαδιαία γεγονότα στα οποία διακεκριμένοι ειδικοί και άτομα με σημαντική επιρροή παρουσιάζουν 18λεπτες ομιλίες στις οποίες εκθέτουν τις ιδέες τους. Περισσότερες από 50 τέτοιες ομιλίες συμβαίνουν σε κάθε συνέδριο TED, ομιλίες που ενθαρρύνουν τον διάλογο σε τρέχοντα σημαντικά θέματα και αποτελούν έμπνευση για μελλοντικές εξελίξεις. TED σημαίνει Technology, Entertainment και Design αλλά η θεματολογία εκτείνεται πολύ πέρα από αυτούς τους τομείς όπως στις επιστήμες, στις τέχνες, στον τομέα της επιχειρηματικότητας και γενικά σε θέματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος.
Οι ομιλίες που παρουσιάζουμε στην συνέχεια είναι από τον Sir Ken Robinson (προσωπική ιστοσελίδα), ο οποίος έγινε ιππότης (Sir) το 2003 λόγω της συμβολής του στην εκπαίδευση. Από το 1985 έως το 1989 ήταν διευθυντής στο πρόγραμμα Arts in Schools που προωθούσε τη διδασκαλία της τέχνης στα σχολεία της Μεγάλης Βρετανίας ενώ από το 1989 έως το 2001 ήταν καθηγητής της Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης στο πανεπιστήμιο Warwick. Τα βιβλία που έχει συγγράψει (The Element: How Finding Your Passion Changes Everything, Out of Our Minds: Learning to be Creative, Finding Your Element: How to Discover Your Talents and Passions and Transform Your Life) έχουν γνωρίσει εμπορική επιτυχία ενώ έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστός λόγω των τριών ομιλιών του στις εκδηλώσεις TED τα έτη 2006, 2010 και 2013 και μάλιστα ιδιαίτερα λόγω της πρώτης όπου πρωτογνωρίζουμε τις ιδέες του και η οποία είναι γεμάτη με χιούμορ και περιλαμβάνει ένα συγκινητικό παράδειγμα που θα σας κινητοποιήσει (όχι ότι οι άλλες δύο ομιλίες δεν αξίζουν).
Επιχειρώντας να συνοψίσουμε τις απόψεις του ας αναφέρουμε επιγραμματικά ότι κατά τον Sir Ken Robinson:
- Η εκπαίδευση είναι σημαντική γιατί καθορίζει και προετοιμάζει το μέλλον της ανθρωπότητας.
- Η δημιουργικότητα είναι έμφυτη στον άνθρωπο. Τα παιδιά έχουν απεριόριστες δυνατότητες και πολλά ταλέντα. Η δημιουργικότητά τους όμως καταπιέζεται και περιορίζεται (αν όχι εξαλείφεται) λόγω του εκπαιδευτικού συστήματος που οι περισσότερες χώρες έχουν υιοθετήσει. Τα σχολεία αποτρέπουν τους μαθητές από τον πειραματισμό και την διερεύνηση "σκοτώνοντας" τη δημιουργικότητα.
- Σε όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα δίνεται ιδιαίτερη σημασία στα μαθηματικά και τη γλώσσα αγνοώντας τις τέχνες και τη μουσική. Αυτό είναι λάθος.
- Τα εκπαιδευτικά συστήματα σχεδιάστηκαν στα πλαίσια της βιομηχανοποίησης, λειτουργούν σαν βιομηχανίες και λειτουργούν κυρίως για αυτές. Κύριος στόχος τους είναι να παράγουν εργάτες, οπότε επιστημονικοί τομείς και οι τέχνες που παλιότερα δεν χρησίμευαν στην εργασία είναι υποβαθμισμένοι. Κατά δεύτερον τα εκπαιδευτικά συστήματα έχουν ακαδημαϊκό προσανατολισμό, επιδιώκουν να παράγουν καθηγητές πανεπιστημίου. Αυτό το μοντέλο πλέον δεν δουλεύει. Υπάρχει ακαδημαϊκός πληθωρισμός και οι μορφές εργασίας έχουν αλλάξει.
- Υπάρχουν διάφορες μορφές ευφυΐας. Στα σχολεία καλλιεργείται και επιβραβεύεται μόνο η ακαδημαϊκή ευφυΐα. Κάθε άνθρωπος έχει τη δική του ξεχωριστή νοημοσύνη. Όπως λειτουργούν τα σχολεία ωθούν τα παιδιά να εγκαταλείψουν τα ιδιαίτερα ταλέντα τους.
- Η αναμόρφωση που γίνεται στα εκπαιδευτικά συστήματα δεν είναι αρκετή. Το μοντέλο είναι λανθασμένο στη βάση του και αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι μια εκπαιδευτική επανάσταση. Απαιτείται ριζική αλλαγή της νοοτροπίας μας.
- Η εκπαίδευση δεν πρέπει να είναι γραμμική (μηχανική) αλλά οργανική. Πρέπει να δίνεται λιγότερη έμφαση σε τυποποιημένες εξετάσεις δίνοντας την ευθύνη για τον καθορισμό της πορείας της εκπαίδευσης σε επιμέρους σχολεία και εκπαιδευτικούς.
- Πρέπει να προωθηθεί η διαφορετικότητα παρέχοντας ένα ευρύ εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με πολλές δυνατότητες και δίνοντας έμφαση στην προσωποποιημένη μάθηση.
- Για να λειτουργούν οι μαθητές διερευνητικά και να προωθείται η δημιουργική διδασκαλία πρέπει οι εκπαιδευτικοί να είναι υψηλής ποιότητας και καλά καταρτισμένοι.
- Οι κυβερνήσεις και γενικά οι διοικητικές αρχές της εκπαίδευσης είναι επιτυχημένες όταν δημιουργούν ένα κλίμα και μια κουλτούρα βοήθειας στα σχολεία και όχι μια κατάσταση "εντολών και ελέγχου".
Οι ομιλίες (που έχουν και ελληνικούς υπότιτλους) είναι πολύ πιο απολαυστικές και διαφωτιστικές από τη στείρα παράθεση των απόψεών του. Δείτε τες.
Πώς τα σχολεία σκοτώνουν τη δημιουργικότητα
Ξεκινήστε την εκπαιδευτική επανάσταση
Πώς να ξεφύγουμε από την 'κοιλάδα του θανάτου' της εκπαίδευσης